Stolpboerderij – Nieuwesluis 17

De stolpboerderij is een type ‘langhuisstolp’ en vermoedelijk gebouwd rond 1611. Dat is net na de drooglegging van de Wieringerwaard in 1610. De stolpboerderij was bedoeld als herberg en wisselplaats voor paarden van de trekschuit tussen Wieringerwaard en Kolhorn. Op de achtergevel staat de benaming ‘De Stalling’ wat vermoedelijk hiernaar verwijst. De huidige sloot ‘De Kolk’ die achter de stolpboerderij langs loopt, volgt nog het tracé van de oorspronkelijke trekvaart. Nieuwesluis Vanaf het begin van de inpoldering vestigden zich arbeiders aan de Oostdijk van de Wieringerwaardpolder. Het aantal bewoners aan de Oostdijk groeide snel zodat er spoedig sprake was van een dorpje: Nieuwe Sluis. Met 33 huizen het grootste buurtschap van de polder. Het waren vooral de allerarmsten, landarbeiders en vissers die aan de Nieuwe Sluis woonden. Desondanks werd het dorpje in de achttiende eeuw al snel bekend door de walvisvaart en omdat de bewoners een belangrijke rol speelden in de lichtschipperij. De schepen van de VOC moesten bij Wieringen hun koopwaar uit Oost-Indië overladen op kleinere schepen om niet vast te lopen op de ondiepe Zuiderzee of bij Pampus. De lichtere schepen werden bemand door de scheepslui van de Nieuwe Sluis. Het dorpje Nieuwe Sluis speelde zodoende een belangrijke rol als doorvoerhaven voor mest, dakpannen en stenen uit Friesland, stro, hooi en vee naar plaatsen langs de voormalige Zuiderzee. Het deel ten oosten van de Oostdijk is later ontstaan, na het inpolderen van de Waardpolder in 1834. Door het inpolderen van de Waardpolder verloor de Oostdijk zijn zee- kerende functie. Nieuwe Sluis was en bleef een vissersdorp tot het dorp Van Ewijcksluis in de Anna Paulownapolder concurrent werd (1846). Dit dorp had een snellere verbinding met het achterland voor reizigers en goederen van en naar Wieringen, vooral toen in 1864 de spoorlijn Den Helder – Alkmaar in gebruik werd genomen. Het huidige straat- en bebouwingsbeeld van Nieuwe Sluis vertoont nog duidelijke kenmerken van de oorspronkelijke nederzetting langs een dijk. Bouwgeschiedenis Het pand is voor lange tijd door meerdere gezinnen tegelijkertijd bewoond. Het is ook een winkel en een slagerij geweest, waarbij er koeien in de stal stonden. De stolpboerderij is vaak verbouwd. De houten topgevel is veranderd naar een gemetselde topgevel en daarbij is de kenmerkende detaillering zoals waterborden, windveren, makelaar en T-vensters verdwenen. In 2004 is de stolpboerderij grootschalig gerenoveerd. Waardering De boerderij is in 2022 aangewezen als gemeentelijk monument. De boerderij is van cultuurhistorische waarde als herkenbaar overblijfsel van het haven- en visserijverleden van Nieuwe Sluis en als onderdeel van de oudste bebouwing aan de Nieuwesluis. Bekijk de volledige beschrijving van de monumentale waarden via het monumentenregister van Hollands Kroon. Bronnen – Boerderijenstichting Noord-Holland via www.boerderijenstichting.nl – Monumentenregister via www.hollandskroon.nl